Καρχαρίες χωρίς δόντια; Κι όμως, είναι εικόνα από το μέλλον - Γιατί οι επιστήμονες ανησυχούν

Πώς θα σας φαινόταν στις θάλασσες να κυκλοφορούν κανονικά καρχαρίες, αλλά χωρίς κοφτερά δόντια; Ακούγεται σαν όνειρο για κολυμβητές, σέρφερ και άλλους λάτρεις του υγρού στοιχείου, όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα.

Νέα επιστημονική μελέτη διαπίστωσε ότι η οξίνιση των ωκεανών θα μπορούσε να αφήσει τους κορυφαίους θηρευτές των θαλασσών, χωρίς το κρίσιμο όπλο επιβίωσής τους.

Η οξίνιση των ωκεανών είναι η σταδιακή μείωση του pH των θαλάσσιων υδάτων λόγω της αυξημένης απορρόφησης διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, εξαιτίας της εντεινόμενης συσσώρευσης αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα του πλανήτη.

Όταν το διοξείδιο του άνθρακα διαλύεται στο θαλασσινό νερό, σχηματίζει ανθρακικό οξύ, το οποίο απελευθερώνει ιόντα υδρογόνου και μειώνει την αλκαλικότητα του νερού.

Ωστόσο, το φαινόμενο αυτό -που φαίνεται να εξελίσσεται γρήγορα- έχει εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες για τα είδη που ζουν στους ωκεανούς και γενικά για τη θαλάσσια ζωή. Μία από αυτές, είναι ότι καταστρέφει τα δόντια των καρχαριών.

Οι καρχαρίες με χαλασμένα δόντια θα μπορούσαν να δυσκολευτούν να τραφούν αποτελεσματικά «επηρεάζοντας ενδεχομένως τους πληθυσμούς των καρχαριών και τη σταθερότητα του θαλάσσιου οικοσυστήματος», αναφέρει η μελέτη.

Οι προβλέψεις υποδηλώνουν ότι οι ωκεανοί θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο όξινοι μέχρι το έτος 2300, με το μέσο pH που σήμερα είναι στο 8,1 να μειώνεται στο 7,3, μια αλλαγή με «βαθιές επιπτώσεις για τους θαλάσσιους οργανισμούς, τονίζει η μελέτη.

Το πείραμα με τα δόντια καρχαρία

Για να ελέγξουν τις επιπτώσεις της οξίνισης, οι ερευνητές τοποθέτησαν δόντια καρχαρία σε τεχνητές δεξαμενές θαλασσινού νερού, το ένα με το σημερινό μέσο pH 8,1 και το άλλο με το προβλεπόμενο 7,3.

Σημειώνεται ότι τα δόντια, που συλλέχθηκαν με ασφάλεια από ένα γερμανικό ενυδρείο, είχαν ήδη απορριφθεί με φυσικό τρόπο από έξι αρσενικούς και τέσσερις θηλυκούς μαυρόπτερους καρχαρίες των υφάλων.

Σύμφωνα με τον Guardian, μετά από οκτώ εβδομάδες, τα δόντια στο πιο όξινο ενυδρείο υπέστησαν περίπου διπλάσια ζημιά, δήλωσε ο Μαξιμίλιαν Μπάουμ, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και ερευνητής που συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Ζωολογίας και Οργανικών Αλληλεπιδράσεων του Πανεπιστήμιο Χάινριχ- Χάινε στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας.

Οι επιπτώσεις περιλάμβαναν «αυξημένη διάβρωση των ριζών... και αλλοιωμένη οδοντωτή επιφάνεια», εξήγησε ο Μπάουμ.

Οι βλάβες στα δόντια τους έρχονται να προστεθούν στα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καρχαρίες, όπως είναι η έλλειψη θηραμάτων που προκαλείται από την υπεραλίευση.

Κίνδυνος για τους ωκεανούς και την οικολογική ισορροπία

Η μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών CO2 είναι ζωτικής σημασίας για τον μετριασμό της οξίνισης των ωκεανών. Προηγούμενη έρευνα έχει διαπιστώσει ότι η οξίνιση βλάπτει και τα δερματικά οδοντίδια, ένα είδος «κλίμακας με δοντάκια» που καλύπτει το δέρμα των καρχαριών.

Ακόμα, προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η οξίνιση βλάπτει τα κοχύλια, τα κοράλλια και τα μύδια «και αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο κάναμε αυτή τη μελέτη, για να μας δείξουν τις επιπτώσεις στα μεγαλύτερα αρπακτικά».

O Μπάουμ παραμένει αισιόδοξος, εκτιώντας ότι οι καρχαρίες μπορούν να προσαρμοστούν, με τον οργανισμό τους να «μαθαίνει» να αντικαθιστά τα δόντια πιο γρήγορα και να βελτιώνει διαδικασίες φυσικής ενδυνάμωσης και επιδιόρθωσης.

Από την πλευρά της, η Λίζα Γουάιτνακ, καθηγήτρια στο Κολλέγιο Άλεγκενι της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, η οποία είναι ειδικός στα δόντια καρχαρία και δεν συμμετέχει στην ομάδα μελέτης, αναμένει να δει περισσότερα ευρήματα για το πώς η οξίνιση επηρεάζει τη λειτουργικότητα των δοντιών των μεγάλων θηρευτών.

«Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε σε μελλοντικές μελέτες εάν η βλάβη στα δόντια που παρατηρείται σε μελέτες όπως αυτή, έχει ως αποτέλεσμα μια λειτουργική επίδραση στην ικανότητα ενός δοντιού να κάνει τη δουλειά του... (και αν) τα κατεστραμμένα δόντια μπορούν ακόμα να κόψουν ή να τρυπήσουν το θήραμα», επισήμανε η Γουάιτνακ.